การฝึกอบรมเรื่องความปลอดภัยในการทำงานเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยป้องกันการเกิดอุบัติเหตุจากการทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพเพื่อให้การทำงานเป็นไปอย่างปลอดภัย นายจ้างควรมีการจัดการฝึกอบรมเพื่อเตรียมพนักงานให้เข้าใจความสำคัญของขั้นตอนการทำงานที่ถูกต้อง รวมถึงการใช้งานอุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล (PPE) ต่างๆ อีกด้วย
การฝึกอบรมความปลอดภัยในการทำงานไม่เพียงแค่เพื่อเตรียมพนักงานให้ทราบเพียงแค่ขั้นตอนการปฏิบัติงาน แต่ยังเน้นให้พนักงานเข้าใจถึงหลักการและเหตุผลที่เกิดขึ้นจากการปฏิบัติงานแบบไม่ปลอดภัย การเลือกใช้งาน PPE ที่เหมาะสมกับสภาพงาน เพื่อให้สามารถป้องกันความเสี่ยงได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ด้วยการให้ความรู้และการฝึกอบรมเชิงเน้นความปลอดภัย นายจ้างจะสร้างสภาพแวดล้อมที่ทำให้พนักงานมีความคุ้นเคยและรับรู้ถึงความสำคัญของการทำงานอย่างปลอดภัย นอกจากนี้ พนักงานจะมีความมั่นใจในการปฏิบัติงานและการใช้งาน PPE ที่ถูกต้องด้วยการเตรียมความรู้และความเข้าใจในเรื่องความปลอดภัย พนักงานจะสามารถทำงานได้อย่างมั่นใจและเพิ่มประสิทธิภาพในการป้องกันอุบัติเหตุได้เป็นอย่างดี
การเกิดอุบัติเหตุมากขึ้นในการทำงานโดยสามารถแยกได้ ดังนี้
- จากความประมาทเลินเล่อ
- ขาดความชำนาญในการทำงาน
- จากความผิดปรกติของเครื่องจักร
- จากร่างกายอ่อนเพลีย
- จากความเร่งรีบในการทำงาน
- จากแสงสว่างไม่เพียงพอ
- จากการแต่งกายไม่ถูกต้อง
จากข้อมูลนี้ได้วิเคราะห์และสรุปว่า
- ผู้ชายมีความประมาทมากกว่าผู้หญิง
- ผู้ประมาทเลินเล่อส่วนใหญ่
- ผู้ประมาทส่วนใหญ่มาจากโรงงานขนาดเล็ก เพราะโรงงานขนาดเล็กไม่มีระบบป้องกันอุบัติเหตุที่ดีพอ
- คนงานในอุตสาหกรรมขนาดเล็กประสพอันตรายมากที่สุด จากการขาด การฝึกอบรมคนงาน
- คนงานที่ทำงานมานานก็เกิดอุบัติเหตุจากเครื่องจักบกพร่องได้
- ในจำนวน 100 คน พบว่า 22 คนเกิดจากสิ่งแวดล้อมที่ไม่ดี อีก 78 คน เกิดจากตัวคนงานเอง และสาเหตุส่วนใหญ่ 41 คนเกิดจากการขาดการฝึกอบรมให้ความ รู้เกี่ยวกับเครื่องจักร และการ ป้องกันอุบัติเหตุ
วัตถุประสงค์ของการฝึกอบรมความปลอดภัย
เพื่อให้พนักงานรู้ถึงวิธีการทำงานได้อย่างปลอดภัย โดยเริ่มอบรมพนักงานเข้าทำงานใหม่ 6 ชั่วโมงตามกฎหมาย พนักงานจะต้องได้รับการเรียนรู้ถึงอันตราย ที่อาจ จะ เกิด รู้จักหลีกเลี่ยงเพื่อให้รู้ว่าอะไรควรทำด้วยตัวเอง ไม่ควรทำด้วยตัวเอง ต้องมุ่งเน้นให้คนงาน เกิดความ คิดอ่าน และสามัญสำนึกในการรู้จักระวังภัย หรือไม่ทำการใดๆ เพื่อเลี่ยงอันตรายด้วยตนเอง ประเภทของการฝึกอบรมความปลอดภัยสำหรับพนักงานนั้นสามารถแบ่งได้เป็น 2 ประเภท ตามลักษณะการสอนดังนี้
- ให้การศึกษาเกี่ยวกับความปลอดภัย มีเป้าหมายเพื่อให้ความรู้ทั่วไป เกี่ยวกับชีวิตการทำงาน และความปลอดภัย ทั่วไปในโรงงาน ข้อพึงระวัง สิ่งที่ควรปฏิบัติ และไม่ ควรปฏิบัติ และรับทราบกฎโรงงาน
- ให้การฝึกอบรมด้านความปลอดภัยเพื่อฝึกหัดให้คนงานรู้จักวิธีการทำงานที่ถูกต้องมีความปลอดภัยรู้จัก หลีกเลี่ยง จุดอันตรายในการทำงาน
ขั้นตอนการฝึกอบรมความปลอดภัย
วิเคราะห์คนงานที่จะรับการอบรม เพื่อทราบ ประวัติการศึกษา และการทำงาน ระดับความสามารถ ในการเรียนรู้ ความสามารถพิเศษ ความบกพร่องหรือปมด้อยเฉพาะตัว เตรียมหลักสูตรเพื่อจัดเนื้อหา การสอนให้เหมาะสม กับ คนงานและกำหนดเวลา เตรียมอุปกรณ์การสอนตามความเหมาะสม เตรียมบุคลากร และรายละเอียดปลีกย่อย ประกอบ การฝึกอบรม จัดเตรียมวิธีการ และข้อทดสอบประเมินผลการอบรม
หัวข้อการฝึกอบรมความปลอดภัย
1. การแนะนำเกี่ยวกับการทำงานและความปลอดภัย
2. สภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยและที่เป็นอันตราย ในการทำงานประกอบด้วย
- สภาพผังโรงงานที่เหมาะสม
- แสงสว่าง
- เสียงและอันตรายจากเสียง
- อุณหภูมิความร้อนและความเย็น
- อากาศและการระบายอากาศที่เหมาะสม
3.การป้องกันอันตรายส่วนบุคคล
- การเตรียมร่างกายที่ถูกต้อง เช่น ทรงผม เล็บมือ การสวมสร้อย แหวนถุงมือ
- การแต่งกายและชุดทำงานที่ปลอดภัย
- การใช้อุปกรณ์ป้องกันอันตราย
4. การป้องกันอันตรายเฉพาะด้าน อันตรายจากสภาพต่างๆ
- อันตรายจากสารเคมี
- อันตรายจากไฟฟ้า
- อันตรายจากภาชนะมีความดันสูง
- อันตรายจากงานเชื่อม
- อันตรายจากเชื้อเพลิงและวัตถุระเบิด
- อื่นๆ
5. การป้องกันและการดับเพลิง
- ปัจจัยของการเกิดเพลิงไหม้
- ประเภทของเชื้อเพลิง ไหม้
- ชนิดของสารดับเพลิง
- รู้จักวิธีใช้อุปกรณ์ดับเพลิง
- รู้จักวิธีหนีจากอันตราย
6. การปฐมพยาบาลเบื้องต้น
- ไฟลวก
- มีบาดแผล โลหิตไหลออกมา
- กระดูกหัก
- สลบ หมดสติ
- กรด หรือ ด่างถูกผิวหนัง
วิธีการฝึกอบรมความปลอดภัยในการทำงานที่ดีควรจะมีการเตรียมหลักสูตรการฝึกอบรม และอุปกรณ์การฝึกอบรมที่สมบูรณ์ และมี ประสิทธิภาพ วิธีการฝึกอบรมอาจทำได้ในลักษณะดังนี้
- เข้าห้องอบรม มีผู้บรรยาย พร้อมด้วยอุปกรณ์ การฝึกอบรม เช่น ไสลด์ หุ่นจำลอง ภาพวาด เป็นการ อบรมขั้นพื้นฐาน
- เข้าห้องทดลอง มีอุปกรณ์การสอนต่างๆ มีชิ้นงานจริงจัดไว้ให้ทดลองและปฏิบัติในหัวข้อที่ทำได้
- ออกฝึกในสนาม ส่งคนงานไปยังจุดทำงาน โดยมีพี่เลี้ยง หรือ ผู้ดูแลควบคุมไกล้ชิด
- การอบรมแบบสมนา เข้าห้องสมนาโดยยกเอาประเด็นต่างๆ ในลักษณะกรณีการวิเคราะห์ โดยมีภาพยนต์ไสลด์ หรือวัสดุอื่นใด ที่เหมาะสมกับการฝึกหัวหน้าคนงานที่ได้ทำงานมาแล้ว
ข้อควรคำนึงถึงสำหรับการฝึกอบรมเพื่อความปลอดภัย
สิ่งที่ควรหลีกเลี่ยงในการฝึกอบรมสอนงาน
- ผู้ควบคุมงานควรหลีกเลี่ยง การตั้งสมมติฐาน ( คิดเอง ) ดังนี้
- คนงานเข้าใจโดยละเอียดในสิ่งที่เขาอธิบายแล้ว
- คนงานตั้งใจฟังการอธิบายโดยตลอด
- คนงานสามารถเรียนรู้ และ จดจำตลอดไปได้
- เขา ( ผู้สอน ) ได้อธิบายครอบคลุมทุกเรื่องแล้ว
การจัดการฝึกอบรม การจัดการฝึกอบรม ควรมีลักษณะสำคัญ ดังนี้
- เตรียมข้อมูล หรือสิ่งจำเป็น ไว้ให้ครบถ้วน ควรเขียนไว้เป็นลายลักษณ์อักษร เพื่อการตรวจสอบได้ว่า ถ่ายทอดได้สมบูรณ์
- ต้องตั้งวัตถุประสงค์ ของการฝึกอบรมให้ชัดเจน
- ต้องคำนึงถึงพื้นฐานความรู้ของคนงาน
- จะต้องใช้ภาษา และถ้อยคำ ที่เหมาะสมกับคนงาน
- เตรียมการอธิบายเป็นขั้นตอนลำดับมีการสาธิตและยกตัวอย่างประกอบ
- ต้องสอบถามความเข้าใจเป็นช่วงๆ ตลอดเวลาการฝึกอบรม
- จัดเตรียมแบบฝึกหัดเพื่อความเข้าใจของคนงาน
- ต้องเปิดโอกาสให้คนงานได้ชักถาม และเสนอความคิดเห็น
อุปกรณ์การสอนในการฝึกอบรมสามารถจำแนกได้ ดังนี้
- ภาพยนตร์ เหมาะกับการอบรมพร้อมกันหลาย ๆคนให้มีความรู้พื้นฐานและเพิ่มพูนประสบ การณ์แก่คน งาน ได้ดี ช่วยให้คนงานจดจำรายละเอียดได้มากเท่าที่ควร
- สไลด์ หรือ ภาพนิ่งต่างๆ เหมาะกับการสาธิตประกอบคำบรรยาย ในคนงานขนาดย่อมลงมาก กว่าภาพยนตร์ ให้รายละเอียดได้มากกว่า แต่การเสนอเนื้อหาเป็นไปได้ช้า และอาจไม่ค่อยจูงใจ เท่าที่ควร
- เทปโทรทัศน์ เป็นเทป บันทึกภาพ วิ่งในปัจจุบันนิยมใช้ฉายประกอบคำบรรยาย มีข้อดีสามารถ หยุดภาพไว้ได้
- แผ่นภาพ เป็นภาพประกอบ ที่เหมาะสม กับการบรรยาย แก่คนกลุ่มย่อย ให้รายละเอียด ได้ดีพอสมควร
- หุ่นจำลอง ทำขึ้นเลียนแบบของจริง มีขนาดเท่าของจริง จุดประสงค์ใช้ในการแสดงรูปร่าง การสาธิต มีความกระจ่างชัดในการบรรยายกว่าของจริง
- ชิ้นงานจริง เป็นชิ้นส่วนที่ถอดออกมาจริงๆ ใช้งานได้จริง ใช้กับคนงานที่ผ่านการฝึกอบรม มามากพอสมควร
หากท่านใดสนใจที่จะอบรมความปลอดภัยในการทำงานเราขอนำเสนอศูนย์ฝึกอบรมความปลอดภัยในการทำงาน เซฟสิริ มีหลักสูตรการสอนที่ได้มาตรฐานสากลและได้รับการรับรองมาตรฐานการบริหารจัดการ ISO 9001 อีกทั้งยังได้รับอนุญาตศูนย์ฝึกอบรมความปลอดภัยอย่างเป็นทางการจากกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน มีทั้งหลักสูตรแบบอินเฮ้าส์ และ อบบออนไลน์ ยกตัวอย่างเช่น